List do Hebrajczyków

Bóg wielokrotnie i na wiele sposobów przemawiał dawniej do przodków przez proroków.
W tych dniach ostatnich przemówił do nas przez Syna.
Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy i przez Niego stworzył czasy.
On, będąc odblaskiem chwały Boga i odbiciem jego istoty, podtrzymuje wszystko mocą swego słowa.
On gdy dokonał oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawej stronie Majestatu na wysokościach.
O tyle wyższym stał się od aniołów, o ile wspanialsze od nich odziedziczył imię.
(Hbr 1, 1-4)

Dniach ostatnich – w czasach mesjańskich, które w Piśmie Świętym są nazwane czasami ostatecznymi (1 Kor 10, 11; 15, 45; Ga 4,4; Hbr 9, 26; 1P 1,20)

Ustanowił dziedzicem – Jezus jako syn boży jest pełnoprawnym właścicielem stworzenia, zaś jako człowiek otrzymał od Ojca władzę nad wszystkim w konkretnym momencie dziejów.

Czasy – w znaczeniu: to co istnieje, wszechświat (J 1, 3; Hbr 11, 3).

Istoty – Jezus jest współistotny Ojcu, czyli jest z Nim jednym Bogiem.

Majestatu – jedna z peryfraz imienia Boga, stosowanych przez Żydów. By okazać szacunek dla Bożego imienia Jahwe, Żydzi używali zamiast niego innych określeń (Elohim, Adonaj).

Odziedziczył imię – w Piśmie Świętym imię (zob. Słownik) oznacza istotę osoby, określa jej naturę. Otrzymanie czegoś w dziedzictwie, oznacza nabycie tego w sposób prawowity i naturalny.

Okres Liturgiczny zwykły, 12-17 stycznia, 2009

II tydzień okresu zwykłego 19-24 stycznia, 2009

III tydzień okresu zwykłego, 26-31 stycznia, 2009

IV tydzień okresu zwykłego, 2-7 lutego, 2009

Okoliczności powstania

Wschód chrześcijański od początku uznawał List do Hebrajczyków za pismo pochodzenia apostolskiego. Klemens Aleksandryjski widział w nim gracki przekład tekstu (dokonany przez Łukasza), który Paweł zredagował po hebrajsku. Orygenes uważał list za dzieło któregoś z uczniów Pawła. Kwestionowanie autentyczności tego pisma spowodowało jednak wahania co do jego natchnionego charakteru. Za włączeniem tego listu do kanonu NT przeważył głos św. Augustyna i tradycja wschodnia. Dyskusje nad jego autentycznością odżyły podczas reformacji. Sobór Trydencki nie zamknął ich definitywnie, choć wylicza List do hebrajczyków w kanonie NT, tuż po listach Pawła.

Wiele argumentów (styl, staranna kompozycja, różnice słownictwa, sposób ujęcia tajemnicy Chrystusa jako kapłana) przemawia za tym, że autorem pisma nie jest Paweł Apostoł, lecz którys z jego towarzyszy: Barnaba, Łukasz czy nawet Klemens Rzymski. Do tych hipotez reformacja dodała jeszcze imię Apollosa.

Zakończenie Listu do Hebrajczyków nawiązuje do konkretnych okoliczności historycznych (zwolnienie Tymoteusza, pozdrowienia od ludzi z Italii), ale te informacje nie pozwalają na precyzyjne określeni miejsca i czasu jego powstania. Zastosowane w Piśmie pewne archaiczne sformułowania skłaniają niektórych egzegetów do twierdzenia, że jest on starszy od wielkich listów Pawła Apostoła. Inni przesuwają redakcję Listu do Hebrajczyków na koniec I wieku (przed 95r., kiedy to cytuje go Klemens Rzymski). Liczne podobieństwa z chrystologią listów więziennych oraz aluzje do ówczesnych wydarzeń każą datować List do Hebrajczyków raczej na czas męczeństwa Apostoła Narodów, przed zburzeniem Jerozolimy (lata 63-70). Autor traktuje bowiem liturgię świątynną jako rzeczywistość wciąż trwającą (Hbr 10, 1-3).

Sam tekst listu nie precyzuje, do kogo jest kierowany. Tytuł do Hebrajczyków dodano zapewne w chwili włączenia pisma do zbioru listów autorstwa Pawła. Niejasne jest tu określenie Hebrajczycy. Dawni komentatorzy sądzili, że chodzi o mówiących po hebrajsku mieszkańców Palestyny. Dziś wiemy jednak, że oryginalnym językiem listu był grecki. Z treści działa wynika, że autor zwraca się do drugiego pokolenia chrześcijan (Hbr 5, 12; 13, 7), którym po pierwotnej gorliwości (Hbr 6, 10; 10, 32-34) grozi duchowa ospałość (Hbr 5, 11; 10, 25; 12, 3), a nawet odstępstwo w obliczu prześladowań (Hbr 10, 35n; 12,4.7). Zagrażają im także błędy doktrynalne spowodowane silnym wpływem osób namawiających do przyjęcia judaizmu (Hbr 13, 9).